„ZAŚ TUKEJ – ZNÓW TUTAJ”

Henryk Pasterny

Gwara w Pogwizdowie

Szanowni zebrani,

drodzy przyjaciele

choć bywam tu często,

zrobiłem niewiele.

Dzięki Pani Dyrektor,

dzisiaj po raz pierwszy,

mogę tu przedstawić

kilka swoich wierszy.

Wam także dziękuję

słuchacze przemili,

żeśmy wspólny wieczór

dzisiejszy spędzili.

Życzmy sobie wszyscy,

aby przodków mowa

była z nami co dzień

i w sercu i w głowach.

Byśmy naszej gwary

ciągle używali,

a gdy przyjdzie pora

wnukom przekazali.

   Niezwykle piękne spotkanie z gwarą odbyło się dnia 17 listopada 2017 r. o godz. 17:00 w pogwizdowskiej Bibliotece. Prelekcja wielkiego pasjonata naszej starodawnej mowy Pana Henryka Pasternego, który po 43 latach pobytu w Warszawie powrócił do rodzinnego Cieszyna, wzbudziła wśród zgromadzonych wielkie zainteresowanie.

  W swoim pokazie multimedialnym przedstawił rys geograficzny i historyczny poszczególnych gwar występujących w Polsce zaznaczając, iż do wybuchu II wojny światowej, w Warszawie istniały dodatkowo lokalne gwary składające się na język warszawski, m.in.:

gwary dzielnic: praska, staromiejska, powiślańska

gwary zawodowe: dorożkarska, drukarska, straganiarska, policyjna

gwara przestępcza

gwara żydowska (lokalna odmiana języka jidysz).

Podobnie jest na Śląsku Cieszyńskim, gdzie po jego podziale w 1920 roku różnice gwar stały się zasadnicze, choć po zachodniej stronie Olzy mowa ta zachowała się jako bardziej archaiczna i częściej, prawie że powszechnie w codziennym życiu używana.

   Na ten „wspólny wieczór” przybyło wiele „przemiłych słuchaczy” i to nie tylko pogwizdowian, ale Jego przyjaciół i znajomych. Byli goście z Cieszyna, zaolziańskich Łąk i Kocobędza, członkowie „Jastrzębskiego Stowarzyszenia Parkinsonowskiego” z Jastrzębia Zdroju, którego jest członkiem. Razem z wychowawczynią Panią Aneta Kubiak przybyła grupa młodzieży szkolnej z pogwizdowskiej Szkoły.

   Prelegent w krótkich słowach scharakteryzował sylwetki poszczególnych  pisarzy i poetów ludowych z obu stron Olzy, oraz przedstawił ich twórczość. Wspomniał o corocznym konkursie dla dzieci młodzieży „Po obu stronach Olzy” organizowanym przez Sekcję Ludoznawczą przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowym w Republice Czeskiej w Czeskim Cieszynie.

   Za zakończenie wieczoru autorskiego zaprezentował swój debiutancki tomik poezji gwarowej pt.: „Zaś tukej – Znów tutaj”, a o przeczytanie wybranych i okolicznościowych wierszy gwarowych i ich translacji na język literacki poprosił Pana Czesława  Stuchlika, co ten z wielką przyjemnością uczynił.

   Spotkanie przeplatane było śpiewaniem znanych i mniej znanych piosenek. Kto nie znał słów mógł je czytać wyświetlone na ekranie.

   Na zakończenie nastąpiły gratulacje i wzajemne podziękowania.